نکاتی مهم در انتخاب ساز

نوشتۀ بابک ولی‌پور

پیش‌فرض‌ها و باورهای نادرست در خرید ساز

مهمترین ابزار یک نوازنده ساز اوست. بسیاری از هنرجویان یا حتی مدرسین در انتخاب ساز پیش‌فرضها و باورهایی دارند که درست نیست. چند نمونه را مرور کنیم:

• ساز خارجی همواره بهتر از ساز ایرانی است یا بالعکس.
• مارک الف همیشه بهتر از مارک ب است.
• هر سازی که گرانتر باشد بهتر است.
• خرید ساز دست دوم بهتر از ساز نو است یا بالعکس.
• فلانی ساز مارک پ را داشته و چون راضی نیست، من هرگز سراغ آن ساز نمی‌روم.
• همه آنها که می‌شناسم با مارک ت شروع کردند، من هم با همان شروع خواهم کرد.

در این گزاره‌ها ما با خطاهای تفکر مواجه هستیم. مطلق سازی، تعمیم‌های شتابزده و سیاه و سفید دیدن امور، در حوزه انتخاب ساز، اغلب ما را به نتیجه درست نمی‌رساند. معیار ما در خوب بودن ساز باید خود ساز باشد. اینکه ساز ایرانی باشد یا خارجی، نو باشد یا دست دوم، مارک مشهوری باشد یا نه، نباید جای بررسی کیفیت‌های خود ساز را بگیرد.
سعی کنید از جایی ساز بخرید که اعتبارش را اهالی حرفه‌ای و خوشنام موسیقی تایید کنند. داشتن گارانتی و خدمات پس از فروش در انتخاب ساز مهم است. اگر ساز دست دوم می‌خرید باید مطمئن باشید که آن ساز سالم است.
تقلب در ساخت و فروش ساز اتفاق نادری نیست و ممکن است مارکهای شناخته شده‌ای را با قیمت کم به شما پیشنهاد دهند یا سازنده‌ای نسبت به موادی که به کار برده اطلاعات نادرست به شما بدهد. هرچند ساز خوب گران است اما همیشه گران بودن نشانه کیفیت بالا نیست.
اگر بودجه‌ای که برای خرید ساز دارید، انتخاب‌های شما را محدود کرده، پیشنهاد می‌کنم سازی را بخرید که در مقایسه با سایر سازها کمترین اِشکال را داشته باشد اگر چه هیچ نکته درخشانی در آن نبینید.
اگر دوست، فامیل یا معلم سازی را به شما پیشنهاد داد، حتما با معیارهای منطقی ساز را بسنجید و صرف ارتباطی که با آن فرد دارید، ساز را نخرید. تلخ است اما متاسفانه برخی مدرسان موسیقی، خود سازهایی نامرغوب یا سازهایی را بسیار بالاتر از قیمت واقعی‌شان به هنرجویان پیشنهاد می‌کنند که داوری را برای آنها سخت می‌کنند. اگر به چنین معلمانی برخورد کردید، بهتر است نه ساز را بخرید و نه کلاستان را با آنها ادامه بدهید.