سخنی با معلمین موسیقی
نوشتۀ بابک ولیپور
نوازنده و مدرس گیتار کلاسیک
آیا همه هنرجویان از چالش استقبال میکنند؟ آیا همه افرادی که در کلاس موسیقی شرکت میکنند، اهداف واقعبینانه دارند؟ آیا توانایی برنامهریزی برای تمرین موسیقی در هنرجو خود به خود و از پیش وجود دارد؟
پاسخ به پرسشهای بالا سخت نیست. احتمالا پاسخ همۀ معلمان موسیقی به این پرسشها “نه” است. یعنی باور داریم که همۀ هنرجویان لزوما اهل چالش نیستند و هدفهای متناسب با توانایی و شرایط خود ندارند و برنامهریزی برای تمرین را نمیدانند. تا اینجا گویا همه چیز بدیهی است. اما در عمل بسیاری از معلمان موسیقی رویهای را دنبال میکنند که اگر مورد بررسی قرار بگیرد چنین نتیجه میگیریم که : هنرجویان همه از چالش استقبال میکنند و …
به عنوان معلم موسیقی شاید دوست داشته باشیم که هنرجویانمان دارای صفاتی یکسان باشند؛ مثلا سخت کوش بودن و دقیق و منظم تمرین کردن. حتی اگر چنین باشد هم باز نمیتوان با همۀ آنها به یک شکل رفتار کرد. بسیاری از افراد تلاش میکنند اما به نتایج مورد نظر نمیرسند. با آنها چطور رفتار میکنید؟ آیا همۀ مسائل را فقط با تمرین روی ساز باید حل کرد؟
رفتار افرادی که مشغول یادگیری موسیقی هستند را بر اساس دو مولفه زیر میتوان تحلیل کرد:
یک) باوری که درباره آنچه قادر به انجام آن هستند، دارند
دو) باوری که نسبت به نتایج عملکرد خود دارند
وظیفه معلم است که در هر دو مورد بالا از هنرجوی خود شناخت بدست بیاورد. اگر هنرجو به این نتیجه برسد که توانایی یادگیری موسیقی را ندارد، احتمالا در فرایند آموزش تلاشی برای ایجاد اعتماد به نفس در او نشده و او تحت تاثیر زمینههای عاطفی، شناختی و انگیزشی شخصیتیاش خود را ناکارامد مینامد. در کلاس با چنین هنرجویی بیش از آنکه به فکر چالش باشیم باید کاری کنیم که تلاشهایش با شکست مواجه نشوند و دست از تلاش برندارد. مثلا اگر قطعهای را خوب نواخت، در همان سطح به او چند تمرین دیگر داد تا از مهارت نسبی خود مطمئن شود. سریع پیش نروید و او را در موقعیتهای پراسترس قرار ندهید. هرچند خودباوری و خودکارآمدی افراد ریشه دز مسائل عمیق روانی و زیستی آنها دارد و تحلیل و جمعبندی آن لزوما در توان معلم موسیقی نیست، با این وجود باید در تصمیمها و شیوه آموزش از این خصوصیات و اطلاعات بهره برد.
اگر میان تواناییهای مختلف هنرجو و آنچه به او ارائه میشود و از او انتظار میرود اختلاف قابل توجه وجود داشته باشد، نه فقط فرایند یادگیری دچار مشکل میشود حتی احتمال دارد در علاقه او به موسیقی نیز خدشه وارد شود. کلاس مفید، کلاسی است که در آن هم معلم و هم هنرجو خلاقانه رفتار کنند. هنرجویان ممکن است اهداف واقعبینانه به آموزش نداشته باشند؛ برای نیل به واقعبینی و یادگیری بیشتر، معلم وظیفه دارد با واقع بینی بپذیرد که انسانها مانند هم نیستند و نمیتوان در آموزش برای همه از یک نسخه بهره برد.
نکاتی درباره اموزش موسیقی
آخرین دیدگاهها