بایدها و نبایدهای آموزش گیتار به کودکان
نوشته بابک ولی‌پور
یادگیری موسیقی و آموزش گیتار در هر سنی می‌تواند فواید زیادی برای هنرجو داشته باشد. مانند بسیاری از آموزش‌های دیگر، اگر موسیقی را از سنین کم به زندگی کودکان وارد کنیم، آنها زیستی پربارتر خواهند داشت و به واسطه اجراهای مختلف، محیطها، موقعیت‌ها و همکاری‌های مختلفی را تجربه خواهند کرد. یکی از سازهایی که مورد توجه کودکان قرار دارد و در سراسر جهان از محبوبیت بالایی برخوردار است، گیتار است. گیتار به دلیل چند سبکی بودن و امکان اجرای موسیقی‌های متنوع و البته قابل حمل بودن و قیمت مناسب، این شانس را داشته است که مورد استقبال بسیاری از کودکان و خانواده‌ها قرار گیرد.
کودکانی که با علاقه سراغ گیتار می‌روند طبیعتا دوست دارند در این ساز به مهارت دست پیدا کنند؛ اما متاسفانه تعداد قابل توجهی از این نوازندگان کوچک، قبل از آنکه مراحل مقدماتی آموزش گیتار را به شکلی درست طی کنند، این ساز را رها می‌کنند یا در صورت ادامه در مسیر رشد در نوازندگی پیش نمی‌روند و درجا می‌زنند. مشکل چیست؟ آیا می‌توان در رفتار با کودکان و برنامه‌ریزی برای یادگیری گیتار به نحوی عمل کرد که کمتر شاهد دوری آنها از نوازندگی باشیم؟ پاسخ مثبت است.
آموزش گیتار به کودکان
در این متن چند مورد که در آموزش گیتار کلاسیک به کودکان خوب است مد نظر داشته باشیم را با شما مطرح می‌کنم. امیدوارم این توصیه‌ها در روشن‌تر شدن مسیر و تداوم یادگیری کودکان موثر باشد.
- برای کودک گیتاری با سایز مناسب تهیه کنید. گیتار با سایز استاندارد (4/4) برای بسیاری از کودکان بهترین گزینه به شمار نمی‌رود. گیتارهای 3/4 و 2/4 به دلیل کوچکتر بودن گزینه‌ای مناسب برای کودکان هستند. تعیین سایز گیتار را می‌توان بر عهده معلم گذاشت. بنابراین بهتر است پیش از اولین جلسه کلاس ساز تهیه نشود تا معلم با توجه به شرایط فیزیکی کودک سایز مناسب را پیشنهاد بدهد.
- تمرین گیتار نباید حالت اجبار پیدا کند. برای کودکان، بازی لذتبخش و اجبار و تکلیف دارای دافعه است. به جای تاکید بیش از حد بر تمرین، کودک را تشویق به بازی و سرگرمی با گیتار کنیم. معلم می‌تواند از طریق همین بازی‌ها به تدریج پایه‌های تمرین را در کودک ایجاد کند.
- هیچ اصراری بر نت‌خوانی در شروع یادگیری نیست؛ مگر آنکه کودک توانایی این کار را داشته باشد و همراهی کند. نت‌خوانی و مسائل مربوط به تئوری را نباید نسبت به نوازندگی در اولویت گذاشت. نواختن گیتار مقدم بر نت‌خوانی است چرا که کودکان برخلاف بزرگسالان تجربه صبر در یادگیری را ندارند و امور فیزیکی همچون حرکت انگشت‌ها را جالب‌تر از امور ذهنی می‌دانند.
- کودک را عادت دهیم که سازش را کوک کند. نواختن با ساز ناکوک نه تنها گوش موسیقایی او را در دراز مدت دچار مشکل می‌کند، بلکه کیفیت آنچه می‌نوازد را هم کاهش می‌دهد.
- از کودک درباره روش کار و تمرین‌هایی که معلم به او می‌دهد نظر بخواهیم اما به یاد داشته باشیم که او دانش کافی برای آنکه بداند چه روشی خوب است را ندارد. ممکن است کودک اصرار بر شکلی از کار را داشته باشد که مفید نیست. با او در این باره گفتگو کنیم و از معلمی برای آموزش کودک کمک بگیریم که بتواند احساسات و افکار او را بفهمد.
- آنچه در ایران گیتار پاپ نامیده می‌شود، شیوه‌ای ناقص در یادگیری گیتار است. اغلب در کلاس‌های گیتار پاپ، آکوردها در اولویت قرار دارند و هنرجویان در نت‌خوانی، درک ریتم، آشنایی با انواع موسیقی پیش نمی‌روند. یادگیری آکوردها مبحثی است که در گیتار کلاسیک به شکلی اصولی مورد مطالعه و تمرین قرار می‌گیرد؛ شروع یادگیری گیتار با آکوردها، علاوه بر فشار بیش از حد به انگشت‌ها، مسیر یادگیری را از تعادل خارج می‌کندو بسیاری از کودکان پیش از آنکه به اجرای اصولی قطعات گیتار برسند، اشتیاق خود را از دست خواهند داد.
- کودکان اغلب آواز خواندن را دوست دارند. می‌توان ملودی‌های ساده را با گیتار نواخت و با آواز همراهی کرد. اگر کودک به این کار تمایلی نداشت، نباید به او اصرار کرد. هدف از کلاس گیتار، آوازخوانی نیست! پس اگر کودک مایل به آوازخواندن نبود، فقط نوازندگیتار را پیش ببریم تا روزی که شاید خودش تمایلی به آواز نشان دهد.
- هیچ کتابی برای همه هنرجویان مناسب نیست. می‌توان از چند کتاب استاندارد برای آموزش کلیات استفاده کرد اما بر اساس روحیات و توانایی‌های هنرجویان باید سراغ انواع قطعات و تمرین‌ها از کتاب‌های محتلف رفت.
- برگزاری منظم کلاس، عاملی مهم در پذیرش موسیقی به عنوان عنصری ارزشمند در زندگی از سوی کودک است. تا زمانی که روند کلاس‌ها منظم نباشد نمی‌توان انتظار تمرین منظم و مفید از کودکان داشت.
- حجم تکالیفی که به کودک داده می‌شود نباید زیاد باشد. همیشه باید زمانی را برای بازی با گیتار، بداهه نوازی و جستجو و کشف روی گیتار برای آنها در نظر گرفت. ملاک رشد در کودکان تعداد قطعاتی که می‌نوازند نیست، علاقه‌مندتر شدن به موسیقی و شنونده بهتری شدن مهم است.
نوشته بابک ولی پور
آموزش گیتار به کودکان
آخرین دیدگاهها