انگیزه بخشی یا تداوم سلطه؟
نوشتۀ بابک ولیپور
“تو تلاش کن، هرچیزی بخواهی میشوی”، “تو میتوانی فقط ادامه بده”، “هرگز تسلیم نشو” ، “رویاهایت را دنبال کن” و …
جملات انگیزهبخش و کاربردی که صبح تا شب به خورد ما میدهند. کاربرد واقعیشان البته بالا بردن انگیزه حاکمان است.
اهداف و رویاها و موفقیتهایی که دربارهشان این همه حرف زده میشود، دقیقا از کجا میآیند؟ آیا اینها همان چیزی است که ما واقعا میخواهیم و به آن نیاز داریم؟
نمونههای زیادی را سراغ داریم که تلاش کردهاند، ادامه دادهاند، از پا ننشستهاند و بعد کشته شدهاند. کم نیستند افرادی که کل زندگی را جان میکنند که حق زیستن آنها به رسمیت شناخته شود، چون میدانید که زیستن فقط نفس کشیدن و تلاش برای نمردن نیست، یک سری ارزش هم در کار است؛ مهمترینش آزادی.
جملات انگیزشی را اغلب حکومتها و افرادی در دهان مردم میگذارند که از وضعیت موجود راضیاند و باید مردم را کنترل کنند تا ماجرا ادامه دار باشد. آنها تعدادی اهداف قلابی در مسیر ما میگذارند تا چندتایی را شکار کنیم و دیگر به چیزی فکر نکنیم جز فتوحات بیشتر. دریغ از انسان و زیستن!
رویکرد انگیزشی بیشتر در حوزه تحصیل و شغل و مال اندوزی مصرف میشوند. اگر کسی از راه برسد و بگوید میخواهد برای عادلانه زیستن تلاش کند، یا بپرسد چرا ما آزاد نیستیم، بازی را بهم زده است. اگر سر به نیستش نکنند، احتمالا میفرستندش چندتا مدرک بگیرد و وقتی یادش رفت که چه میخواست برود همینها را به دیگران درس بدهد و آرمانها را با موفقیتها عوض کند. رویکرد انگیزشی مرسوم در دنیای امروز قرار نیست تغییرات بنیادین ایجاد کند، زمین بازی مشخص است و نقش ما تنها بازیچه شدن است.
“ابنای بشر همه آزاد به دنیا میآیند و در کرامت و حقوق با هم برابرند”
این ماده ۱ اعلامیۀ جهانی حقوق بشر است. خیلی زیباست! آزادی، برابری و انسانی. در عمل اما…چرا جهان ما این چنین از ریخت افتاده؟
جملات انگیزشی میخواهند بگویند آنجا که احساس موفقیت داری یعنی درست پیش رفتهای و به اندازه کافی تلاش کردهای، آنجا که نتوانستهای هم تقصیر خودت است و باید بیشتر تلاش میکردی. همه اینها در راستای بازتولید مناسبات بهرهکشانهای است که دولتها علیه مردم به کار میبرند.
تلاش بیشتر و تداوم و رویاپردازی را باید برای کشف دوباره زندگی و آزادی به کار بگیریم. هیچ موجودی تهی از انگیزۀ زیستن و رشد نیست، آنها که ما را اسیر کردهاند طوری وانمود میکنند که برای انگیزه داشتن باید تلاش کرد! آنها واقعیت زندگی ما را دزدیدهاند.
تصویر از Erik Johansson
آخرین دیدگاهها