انتقاد بی‌سابقه جان ویلیامز از آندرس سگوویا

جان ویلیامز: استاد بزرگ آندرس سگوویا با شاگردانش با تحکم رفتار می‌کرد و خلاقیت آنها را از بین می‌برد
ترجمه‌ی بابک ولی‌پور

جان ویلیامز در بیوگرافی جدیدش اظهار کرده که معلم سابقش شاگردانش را مجبور به تقلید از استایل خود می‌کرده و از نظر موسیقیایی دچار تکبر بوده است.
آوازۀ آندرس سگوویا بیست و پنج سال پس از مرگ او توسط شاگرد مطرحش جان ویلیامز به چالش کشیده شده است. اعتراض ویلیامز به فخر فروشی “موسیقیایی” و “اجتماعی” سگوویا است که باعث از بین رفتن خلاقیت شاگردانش می‌شده است.
جان ویلیامز، گیتارنواز استرالیایی مقیم انگلستان، با این استاد اسپانیایی گیتار کلاسیک در دهۀ پنجاه میلادی درس خوانده و معتقد است که سگوویا بدون داشتن درک صحیح کلاسیک نگاهی از بالا به موسیقی داشته و روشهای تدریسش که “نامهربانانه” و “مشکل‌زا” بودند را به هنرجویانش تحمیل می‌کرده است.
نظرات انتقادی ویلیامز در کتاب “ضمیمه سیمها: زندگی و موسیقی جان ویلیامز” به قلم ویلیامز استارلینگ گردآمده است. استارلینگ از دوستان جان ویلیامز است و شخص جان ویلیامز در نگارش این کتاب همکاری تنگانتگی با نویسنده داشته است.
استارلینگ می‌گوید که جان ویلیامز بنا به دلایل شخصی تا کنون مقابل فکر انتشار بیوگرافی مقاومت کرده بود؛ موافقت جان با این کار برای خانواده و نزدیکان او هم بسیار جالب بود.
استارلینگ اضافه می‌کند: با وجود شاگرد سگوویا بودن، ویلیامز بسیار رک دربارۀ معلمش و راهی که او به عنوان مهمترین شخصیت گیتار مدرن پیموده صحبت کرده است.
درباره ذهنیت ویلیامز نسبت به سگوویا، استارلینگ فاش می‌کند که “سگوویا شاگردانش را مجبور به کپی کردن همۀ خواسته‌های خود می‌کرده و این امر باعث تحلیل بردن هر گونه احساس شخصی در یک قطعه است.”
او ادامه می‌دهد: “این طور به نظر می‌رسید که تنها یک نسخه برداری (تنظیم)، یک تفسیر و یک انگشت گذاری از هر چیزی در رپرتوار وجود دارد و آنها همه مال سگوویاست! جان احساس می‌کند که شاید به این خاطر او هرگز نتوانسته بهترین اجرایش را برای سگوویا داشته باشد و دیگر شاگردهای استاد هم اگر اینطور تحت اجبار قرار نمی‌گرفنتند می‌توانستند بهتر باشند.”
سگوویا که از او به عنوان پدر گیتار کلاسیک یاد می‌شود رپرتوار گسترده‌ای داشت و از سازهای لوت و هارپسیکورد قطعاتی را برای گیتار کلاسیک تنظیم کرد و نفس تازه‌ای بر حیات این ساز دمید. ویلیامز زیر نظر سگوویا در آکادمی موسیقی چیانا در سیِنا تحصیل کرده و از پیشروترین موسیقیدانان نسل خود محسوب می‌شود. او که از استادان رپرتوار کلاسیک به شمار می‌آید طیف گسترده‌ای از شنوندگان را – به واسطه همکاری با گروه sky و اجرای موسیقی آمریکای جنوبی، آفریقا و جز- با گیتار آشنا کرد.
ویلیامز که آثار ضبط شده‌اش قطعۀ مشهور و جهانی Cavatina – بر اساس تم موسیقی فیلم برندۀ اسکار The Deer Hunter – را در برمی‌گیرد در این کتاب به ماجرای بازدید سگوویا در سال ۱۹۷۷ از لندن و شنیدن این قطعه با اجرای خودش اشاره کرده است. مرد اسپانیایی نظرش را با عبارت “یک آهنگ بسیار زیبا” ابراز می‌کند و می‌پرسد که چه کسی این را نوشته است. با شنیدن پاسخ مبنی بر اینکه استنلی مِیِرز خالق این قطعه است، سگوویا از تعریف و تمجید بیشتر امتناع می‌کند! استارلینگ می‌نویسد: ” این یک نمونۀ تمام عیار از آن‌چیزی است که جان ویلیامز محافظه کاری موسیقیایی و تکبر سگوویا نامیده است. او {سگوویا} قطعه را دوست داشت اما به علت اینکه Cavatina کاملا کلاسیک محسوب نمی‌شد از اعتبار دادن به آن خودداری کرد.

به گفتۀ ویلیامز تکبر سگوویا شامل دوست نداشتن موسیقی آمریکا لاتین به خصوص آنهایی که ریشه مردمی داشتند نیز می‌شد.
ویلیامز تلاش می‌کند تا سر در بیاورد که چرا استاد اسپانیاییش گیتاریست ونزوئلایی، آنتونیو لائورو را نادیده گرفته و به چه دلیل باریوس، آهنگساز پاراگوئه‌ای، را از کلاس‌هایش حذف کرده است. ویلیامز به واسطه نویسندۀ این بیوگرافی ادعا می¬‌کند که سگوویا ” به دنبال پنهان کردن پس زمینه زندگی خود بود” و” تلاش می‌کرد خود را با فرهنگ نشان بدهد. تمایل سگوویا در بدست آوردن مقام هم بالاخره با دریافت نشان از پادشاه خوان کارلوس ارضا شد.”
گراهام وِید، نوازنده گیتار کلاسیک و نویسنده کتابهایی درباره سگوویا، از این نوازنده اسپانیایی دفاع کرده و انتقادات ویلیامز را ناعادلانه دانسته است. وِید می‌گوید: شاگردان سگوویا بسیار متنوع ساز می‌زدند. گیتار نوازی سگوویا همیشه تغزلی و آواز گونه بود و او گیتار را یک ساز ملودیک می‌دید. جان شاید تکنیکی‌ترین نوازنده گیتاری باشد که جهان به خود دیده است و شایسته جانشینی سگوویاست.”
کمپانی EMI که از ناشرین اصلی آثار سگوویا است، از ابراز نظر در این باره خودداری کرده است.

منبع: گاردین