6 نکته درباره تمرین موسیقی کودکان

بسیاری از والدین درباره تمرین موسیقی فرزندانشان دچار مشکل هستند. آنها انتظار دارند کودکان دقیق و منظم تمرین کنند و با کمک معلم در مسیر پیشرفت قرار بگیرند اما در عمل می‌بینند که کودکان بسیار کمتر از چیزی که انتظار می‌رود سراغ سازشان می‌روند. توجه داشته باشیم که کم تمرین کردن کودکان همیشگی نیست! آنها با گذر از مراحل مختلف رشد تغییر خواهند کرد. مراحل ابتدایی یادگیری اوج و فرودهای زیادی دارد. یادمان باشد که این فصل از نوازندگی، تنها یک بخش از کتاب سفر موسیقایی کودک شماست که همه دوست داریم طولانی و دارای اوج‌های فراوان باشد.

در ادامه چند ایده را مطرح می‌کنم که فکر کردن به آن احتمالا به تصمیم‌هایی که درباره تمرین موسیقی می‌گیرید، کمک می‌کند:

1. به کودکان تلاش برای خواسته‌هایشان را بیاموزید

در دنیای امروز، کودکان با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند.یافتن علایق و تلاش برای رسیدن به آنها می‌تواند پایه‌ای محکم برای موفقیت‌ها بسازد. وقتی کودکان برای علایقشان تلاش می‌کنند، نه تنها مهارت‌هایشان رشد می‌کند، بلکه اعتماد به نفس و حس شایستگی در آن‌ها تقویت می‌شود. مثلاً در فعالیت‌هایی مانند موسیقی، که نیاز به تمرین منظم دارد، تمرکز روی انگیزه درونی – یعنی لذت بردن از خود فرآیند – می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا بدون فشار خارجی، ادامه دهند و یادگیری پایداری داشته باشند. تمرین موسیقی نیازمند یادگیری است. درباره‌اش با کودکان درباره آن صحبت کنید اما سن و شرایط کودک را حتما درنظر بگیرید.

2. وقتی کودک تمرین نمی‌کند چه باید کرد؟

فرض کنید کودکی موسیقی را دوست دارد و به کلاس می‌رود، اما تمرین موسیقی  نمی‌کند. این رفتار ممکن است در ظاهر نشان‌دهنده بی‌انگیزه بودن باشد، اما احتمالا دلایل عمیق‌تری مانند ترس از شکست، کمبود حس شایستگی، یا حتی ندانستن چگونگی مدیریت زمان در کار باشند. کودکان اغلب در مرحله‌ای از رشد هستند که نیاز به حمایت بیرونی دارند و سرکوب علاقه‌شان می‌تواند به کاهش انگیزه درونی منجر شود. به‌جای محروم کردن از کلاس بهتر است ریشه را پیدا کنیم تا جریان یادگیری طبیعی‌شان حفظ شود. به جای این دستور “برو تمرین کن!” باید به فکر تعامل با کودکان باشیم. حتی اگر نوازنده نیستید، می‌توانید به او گوش دهید یا بعضی قطعات را با آواز همراهی کنید.

تمرین موسیقی کودکان

3. گفت‌وگو کنید و گوش دهید

اولین گام، ایجاد فضایی امن برای گفت‌وگو است. با فرزندتان بدون سوگیری منفی صحبت کنید و بپرسید چرا تمرین نمی‌کند. شاید درس‌ها برایش سخت به نظر برسد، یا از اشتباه کردن بترسد، یا نیاز به راهنمایی برای شناسایی احساساتش داشته باشد. گوش دادن فعال به کودکان کمک می‌کند تا نیازهای روانی‌شان مانند استقلال و ارتباط عاطفی برآورده شود، که این امر انگیزه درونی را افزایش می‌دهد. وقتی والدین به احساسات کودک توجه می‌کنند، باور به توانایی‌ها در او تقویت شده و تمایل پیدا می‌کند به تلاش بیشتر.

4. انگیزه درونی را تقویت کنید

به‌جای اجبار یا تنبیه، روی بازگرداندن لذت به فعالیت تمرکز کنید. مثلاً در میان تمرینهای مختلف قطعه‌ای که کودک دوست دارد را وارد کنید یا او را به کنسرت‌های متناسب با سن و سازی که می‌‌آموزد ببرید. وقتی کودکان حس می‌کنند فعالیتی مفید و جالب است، تمایل به ادامه آن بدون فشار بیرونی افزایش می‌یابد. هیچ اشکالی ندارد که گاهی تمرین موسیقی با بازی آمیخته بشود. گاهی برای یک قطعه موسیقی داستان بسازید یا سعی کنید احساسات خود را از طریق بداهه‌نوازی نشان دهید. تقویت حس تلاشگری و علاقه می‌تواند انگیزه درونی کودک را بیشتر کند و تمرین موسیقی را از حالت اجبار خارج کند.

5. حمایت کنید و برنامه‌ریزی را آموزش دهید

کودکان اغلب در برنامه‌ریزی ضعیف عمل می‌کنند، پس یک برنامه ساده مانند ۳۰ دقیقه تمرین روزانه تنظیم کنید و در کنارشان باشید. در کنار دقت، انعطاف را در تمرین رعایت کنید. او را به تمرین و تلاش بیشتر ترغیب کنید. حمایت ساختاریافته، بدون کنترل بیش از حد، نیاز به شایستگی را برآورده کرده و خودتنظیمی را پرورش می‌دهد. وقتی والدین همراهی می‌کنند، کودکان بهتر می‌توانند عادت‌های تلاش مداوم را بسازند، و این مسیر آنها را از  تمایل به ترک فعالیت دور می‌کند.

در کودکان زیر 7 سال هر جلسه تمرین می‌تواند 10 تا 15 دقیقه باشد. اگر در همین زمان بتوانیم کودک را روی تمرین متمرکز نگه داریم، به یک موفقیت دست یافته‌ایم.

6. صبور باشید

یادگیری موسیقی یا هر مهارت هنری دیگر، سفری طولانی است. اگر کودک گاهی بی‌علاقه به نظر می‌رسد، زمان بدهید و او را محروم نکنید. ما می‌خواهیم کودکان انگیزه‌ها و تلاش برای رشد در زمینه علایقشان را در خود تقویت کنند. کمک کتیم که رها نکنند، نه اینکه رها کردن را برایشان عادی کنیم. این رویکرد نه تنها علاقه را حفظ می‌کند، بلکه به رشد کلی هوش عاطفی و شناختی کودک منجر می‌شود، جایی که او یاد می‌گیرد چالش‌ها را با لذت و البته تلاش مدیریت کند.

نوشتۀ بابک ولی‌پور

برای مطالعه درباره تمرین موسیقی می‌توانید به کتابهای زیر مراجعه کنید:

1. کتاب راهنمای موسیقیدانان جوان/ نوشته ایمی نیتن، ترجمه مرجان مدنی رزاقی و بابک ولی‌پور/ نشرچشمه

2. کتاب تمرین موسیقی/ نوشته داوید دومه/ ترجمه بابک ولی‌پور/ انتشارات سرود

3. کتاب راهنمای تمرین موسیقی برای والدین و نوآموزان/ نوشته تام هینی/ ترجمه بابک ولی‌پور / نشر گیسا